Pytanie nadesłane do redakcji Mam następujący problem: od trzech miesięcy boli mnie gardło. Nie jest to ból jednostronny, tylko ogólnie przy przełykaniu, w nocy. Brałem najpierw Amotax Dis, później Duomox, Naproxen, płukałem gardło Azulinem, biorę Citrosept. Nic mi nie pomaga, dalej boli mnie gardło. Pracuję w fabryce, gdzie są produkowane różnego rodzaju przetwory spożywcze, w powietrzu są pyły mąki, ciągle zmieniam temperaturę powietrza, bo muszę chodzić do chłodni po produkty potrzebne do wyrobów, przetworów. Jestem alergikiem, głównie w okresie czerwca i września. Już nie wiem, co robić, bo nie pamiętam u ilu lekarzy byłem. Proszę o pomoc, bo bardzo mi doskwiera ten ból. Nie mam powiększonych węzłów chłonnych, nie mam podwyższonej temperatury ciała. Odpowiedziała lek. med. Agata Szołdra-Seiler specjalista otolaryngolog Gabinet Laryngologiczny w Koszalinie Istnieją różne powody przewlekłego bądź nawracającego bólu gardła. Główną przyczyną tego objawu jest przewlekłe zapalenie błony śluzowej gardła spowodowane przez czynniki zewnętrzne (dym tytoniowy, pyły, lotne związki drażniące, nadużywanie alkoholu, narażenie na suche gorące powietrze lub skrajnie zmienne warunki temperatury) i/lub czynniki wewnętrzne (niedoczynność tarczycy, menopauza, przewlekły nieżyt nosa i zatok, znaczne skrzywienia przegrody nosa i deformacje masywu kostnego nosa z istotnym ograniczeniem jego drożności, awitaminozy, choroby serca, niewydolność nerek, cukrzyca, alergie, przewlekłe zapalenie migdałków podniebiennych i in.). Nadużywanie klimatyzacji bądź używanie klimatyzacji niewłaściwie konserwowanej może być powodem przesuszenia śluzówki gardła, nosa, spojówek i powodować ból gardła oraz dyskomfort w drogach oddechowych. Także niektóre leki, np.: obniżające ciśnienie krwi mogą jako działanie niepożądane wywoływać uczucie suchości, ból gardła, chrypkę, kaszel i chrząkanie. Do rzadkich przyczyn przyczyn bólu gardła zalicza się neuralgię nerwu językowo-gardłowego, zespół Eagle?a (choroba wywołana długim wyrostkiem rylcowatym i/lub zwapnieniem więzadła rylcowo-gnykowego), a także zespół mięśniowo-powięziowy, związany ze zmianami zwyrodnieniowymi kręgosłupa szyjnego. Coraz częściej zgłaszają się do laryngologa pacjenci z przewlekłymi bądź nawracającymi bólami gardła jedno- lub obustronnymi, uczuciem ciała obcego nisko w gardle oraz zaflegmienia gardła, szczególnie porannego, z powodu refluksowego zapalenia gardła dolnego i tylnej części krtani w przebiegu przewlekłego zapalenia błony śluzowej żołądka, po powtarzanych błędach dietetycznych lub u cierpiących na przepuklinę rozworu przełykowego. Nie należy lekceważyć przewlekłego, czy nawracającego bólu gardła szczególnie, gdy jest on jednostronny. Taki ból może być objawem nowotworu gardła lub krtani. Czasem w stadium początkowym zmiana może być trudna do dostrzeżenia, szczególnie przy braku współpracy chorego przy badaniu lub obecności silnego odruchu wymiotnego, dlatego badanie należy w krótkim czasie powtórzyć, uprzednio przygotowawszy pacjenta do niego. W Pana przypadku można myśleć o kilku powodach przewlekłego bólu gardła. Mogą być za to odpowiedzialne warunki pracy (zapylenie, zmienne warunki temperatury), rozważyć należy także chorobę refluksową, a także zmiany zwyrodnieniowe kręgosłupa szyjnego. Daje do myślenia ból nocny i związany z przełykaniem. Należałoby zweryfikować mikroklimat w pana sypialni. Ciągle jeszcze mamy sezon grzewczy i być może na przewlekły nieżyt błony śluzowej gardła nakłada się niekorzystny wpływ zbyt ciepłego i suchego mieszkania. Doradzam jeszcze jedną wizytę u wnikliwego laryngologa. Piśmiennictwo: Boeninghaus H.: Otolaryngologia. Springer PWN, Warszawa 1997: 261-281. Maniecka-Aleksandrowicz B., Domeracka-Kolodziej A.: Refluks żołądkowo-przełykowo-gardłowy. [W:] Janczewski G. (red.): Otolaryngologia Praktyczna. Via Medica, Gdańsk 2005, t. II: 557-563.